Controle op schijnzelfstandigheid
In 2016 is de Wet DBA (Wet deregulering beoordeling arbeidsrelaties) in werking getreden. Hiermee kwam de VAR (Verklaring arbeidsrelatie) te vervallen. Na de onrust onder bedrijven en zelfstandigen over hun fiscale positie besloot het kabinet in datzelfde jaar de Wet DBA voorlopig niet te handhaven (moratorium). Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer blijkt dan ook dat de Belastingdienst onder andere vanwege het handhavingsmoratorium bijna niet controleert op schijnzelfstandigheid. Zo heeft de Belastingdienst tussen eind 2019 en 2021 maar drie aanwijzingen afgegeven en één keer een correctie. Wat moet u weten?
Inhuren zzp’er. Er is sprake van schijnzelfstandigheid als een opdrachtgever een zzp’er inhuurt voor werkzaamheden, terwijl de zzp’er feitelijk een werknemer is. Tip. Met de webmodule op de website van het Ondernemersplein KvK ( https://bit.ly/3ajjygA ) kunt u een indicatie krijgen van de aard van de arbeidsrelatie. Dit is slechts een hulpmiddel waar u geen rechten aan kunt ontlenen.
Beleid Belastingdienst
De Belastingdienst kan correctieverplichtingen en naheffingsaanslagen opleggen (handhaven) bij opdrachtgevers, eventueel met een boete als er sprake is van schijnzelfstandigheid. Voordat de Belastingdienst dit doet, zullen ze eerst toezicht uitvoeren. Dit kan bijv. een bedrijfsbezoek zijn, gevolgd met een boekenonderzoek. De Belastingdienst handhaaft echter alleen als er sprake is van kwaadwillendheid of als ze aanwijzingen hebben gegeven die niet zijn opgevolgd.
Kwaadwillend? Iemand is kwaadwillend als hij opzettelijk een situatie van evidente (zeer duidelijke) schijnzelfstandigheid laat ontstaan of bestaan, terwijl hij eigenlijk weet of had kunnen weten dat er sprake is van een dienstbetrekking. Alvorens de Belastingdienst een correctieverplichting of een naheffingsaanslag op kan leggen, moeten ze bewijzen dat er sprake is van:
- een (fictieve) dienstbetrekking; en
- evidente schijnzelfstandigheid; en
- opzettelijke schijnzelfstandigheid.
Geen kwaadwillendheid. Indien tijdens een controle blijkt dat er sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, maar geen sprake van kwaadwillendheid, dan wordt er nog niet gehandhaafd maar geeft de Belastingdienst aanwijzingen die opgevolgd dienen te worden. Zo moet:
- de arbeidsrelatie zo vorm worden gegeven dat er sprake is van werken buiten dienstbetrekking; of
- de arbeidsrelatie verwerkt worden in de aangifte loonheffing.
Opvolgen aanwijzingen. Als de aanwijzingen niet, niet voldoende of niet tijdig worden opgevolgd en er nog steeds sprake is van een (fictieve) dienstbetrekking, dan kan de Belastingdienst handhaven.
Blijf dus kritisch bij het inhuren van …
Ondanks het handhavingsmoratorium is het zaak dat u kritisch blijft bij het inhuren van zelfstandigen. Tip. Op de website van de Belastingdienst vindt u een stappenplan of u een modelovereenkomst nodig heeft of niet ( https://bit.ly/3LXOP61 ). Ook vindt u hier algemene modelovereenkomsten en specifieke, branchegerelateerde modelovereenkomsten. Indien de modelovereenkomst juist is ingevuld en zolang er volgens de overeenkomst gewerkt wordt, hoeft u als opdrachtgever geen loonheffingen in te houden en te betalen.