Erfenis aanvaarden, wat zijn de fiscale gevolgen?

Bij het overlijden van iemand gaat zijn of haar erfenis naar de erfgenamen. Een erfenis omvat alle bezittingen en schulden die de overledene achterlaat, zoals een geldbedrag, de overwaarde van een eigen woning, inboedel of kunst. Zijn de bezittingen groter dan de schulden, dan kan het zijn dat de personen die de erfenis ontvangen, hierover erfbelasting moeten betalen. Wat speelt er als u een erfenis aanvaardt?

Wanneer moet u aangifte doen?

Indien u iets ontvangt uit een nalatenschap en u meer erft dan het vrijgestelde bedrag, moet u altijd aangifte erfbelasting doen. De hoogte van het vrijgestelde bedrag hangt af van uw relatie met de overledene.

* als ouders erven, dan geldt de vrijstelling voor beide ouders gezamenlijk.

Binnen welke termijn aangifte doen?U moet binnen acht maanden na de overlijdensdatum van de erflater aangifte erfbelasting doen. Lukt dit om de een of andere reden niet, dan kunt u uitstel aanvragen. Heeft u een brief ontvangen van de Belastingdienst waarin staat dat u aangifte moet doen, dan moet u het uitstel aanvragen voor de inleverdatum die op de brief staat. U krijgt dan vijf maanden uitstel.Let op. Doet u later aangifte dan binnen acht maanden na de overlijdensdatum, dan bent u vanaf acht maanden na de overlijdensdatum belastingrente (vanaf 1 januari 2024: 7,5%) verschuldigd. Dit geldt ook als u uitstel heeft gekregen.Tip 1. Dit kunt u beperken of voorkomen door een voorlopige aanslag aan te vragen.Tip 2. Aangifte doen, uitstel aanvragen en vragen om een voorlopige aanslag kunt u allemaal regelen op Mijn Belastingdienst. Als de waarde van uw erfenis hoger is dan de vrijstelling, dan betaalt u over deze waarde erfbelasting. Hoeveel erfbelasting u verschuldigd bent, is afhankelijk van de waarde en uw relatie met de overledene.

Tarieven erfbelasting 2024

Voorbeeld.U erft in 2024 € 200.000 van een vriend. De erfbelasting wordt als volgt berekend: € 200.000 -/- € 2.658 (vrijstelling 2024) = € 197.342. Over de eerste € 152.368 bent u 30% erfbelasting verschuldigd = € 45.710. Over het meerdere (€ 197.243 -/- € 152.368 = € 44.974) bent u € 17.990 (40% van € 44.974) verschuldigd. In totaal moet u dus € 63.700 (€ 45.710 + € 17.990) erfbelasting betalen.

Waarde van de erfenis.Indien de erfenis enkel uit een geldbedrag bestaat, dan staat de waarde van een erfenis vast. Maar wat nu als u bijv. andere bezittingen erft, zoals kunst, een inboedel of een huis?

U erft kunst.Voor de inkomstenbelasting zijn kunstobjecten vrijgestelde bezittingen in box 3, tenzij de kunst voornamelijk als belegging wordt gehouden. Voor de erfbelasting ligt dit anders. Kunstobjecten zijn immers onderdeel van een nalatenschap. Ongeacht of de kunstobjecten als belegging worden gehouden, als u kunst erft en de waarde van de erfenis is hoger dan de vrijstelling, dan betaalt u over de waarde erfbelasting.

Hoe wordt de waarde van kunst bepaald?Als u kunst erft, dan kunt u uitgaan van de verzekerde waarde. Als het kunstobject niet verzekerd was, kunt u de waarde achterhalen in catalogussen van veilinghuizen. Natuurlijk kunt u ook een taxateur in de hand nemen die de juiste expertise heeft.

U erft een inboedel.Erf u een inboedel, dan gaat u uit van de waarde in het economisch verkeer. Hiervoor kunt u bijv. gebruikmaken van websites, zoals Marktplaats of eBay.Let op 1. Ga niet uit van de verzekerde waarde. Dit bedrag is te hoog, omdat de verzekerde waarde het bedrag betreft dat nodig is om de inboedel op nieuw aan te schaffen.Let op 2. Dit geldt natuurlijk niet voor kunst en antiek.

U erft een huis.Als u een huis erft, gaat u uit van de WOZ-waarde op 1 januari van het jaar van overlijden van de erflater of indien al bekend van de WOZ-waarde op 1 januari van het jaar na overlijden van de erflater. U mag de laagste waarde kiezen.

Voorbeeld.Als u in 2024 een woning erft, mag u uitgaan van de WOZ-waarde 2024. Deze heeft de peildatum 1 januari 2023. U mag ook uitgaan van de WOZ-waarde 2025 (peildatum 1 januari 2024). Als de WOZ-waarde van het jaar na overlijden nog niet bekend is, dan moet u uit gaan van de WOZ-waarde van het jaar van overlijden.

Bezwaar.Blijkt nadat u aangifte erfbelasting heeft gedaan dat de WOZ-waarde van het jaar na overlijden lager was, dan kunt u altijd bezwaar indienen, ook als de bezwaartermijn van zes weken verstreken is.Tip. Ophttps://www.wozwaardeloket.nlkunt u de WOZ-waarde opzoeken.

U kunt niet tijdig betalen?

Wat als u een aanslag erfbelasting over een woning niet tijdig kunt betalen? Als u een woning heeft geërfd en de erfbelasting niet tijdig kunt betalen, bijv. omdat de woning te koop staat maar nog niet verkocht is en u daarbij te weinig liquide middelen heeft om de erfbelasting te betalen. U kunt dan schriftelijk vragen om uitstel van betaling. Dit doet u door een brief te sturen naar Belastingdienst/Unit Centrale Invordering,Tiberdreef 12, 3561 GG Utrecht. In de brief vermeldt u:

• het aanslagnummer;
• het te betalen bedrag;
• de reden waarom u de erfbelasting niet kunt betalen;
• hoelang u uitstel wilt. Dit kan langer zijn dan twaalf maanden.

Reactie.U ontvangt dan binnen acht weken een schriftelijke reactie van de Belastingdienst. De Belastingdienst kan vragen om extra zekerheden zoals een hypotheekrecht of een bankgarantie.

Hoe?Kunt u een aanslag erfbelasting niet betalen, dan kunt u dus vragen om uitstel. Zo kunt u telefonisch via de belastingtelefoon voor nabestaanden ((0800) – 235 83 54) verzoeken om vier maanden uitstel van betaling. Heeft u langer nodig, dan kunt u schriftelijk uitstel van betaling aanvragen. In deze brief doet u een voorstel voor een betalingsregeling. Deze brief stuurt u naar de Belastingdienst/Unit Centrale Invordering, Tiberdreef 12, 3561 GG Utrecht. In de brief vermeldt u:

• het aanslagnummer;
• uw naam, adres en telefoonnummer;
• waarom u uitstel van betaling wilt;
• in hoeveel termijnen u wilt betalen. Dit kan niet langer zijn dan twaalf maanden.

Invorderingsrente

Als u uitstel van betaling krijgt, dan bent u over het deel van de openstaande belastingaanslag dat u na de uiterste betaaldatum van de belastingaanslag betaalt, invorderingsrente (vanaf 1 januari 2024: 4%) verschuldigd.Tip. Daarnaast bestaat er ook de mogelijkheid om erfbelasting te betalen met een kunstwerk (schenken via de kwijtscheldingsregeling in de Successiewet 1956). Om hiervoor in aanmerking te kunnen komen, moet het kunstobject wel voldoen aan bepaalde voorwaarden. Voor meer informatie hierover verwijzen wij u naarhttps://www.belastingdienst– zoekwoorden: kwijtscheldingsregeling erfbelasting bij nalaten kunst.