Testament met gelijke erfdelen. Mia heeft een testament gemaakt waarin ze haar drie kinderen en haar kleinkind Anne tot haar erfgenamen benoemt, ieder voor een gelijk deel. Als Mia overlijdt, worden door de vier erfgenamen volmachten getekend om de nalatenschap af te handelen.
Erfbelasting voldaan uit nalatenschap?
Door de gevolmachtigde wordt uit het vermogen van de nalatenschap de aanslag erfbelasting betaald. Uit de rekening en verantwoording die is opgesteld, blijkt dat voor kleinkind Anne € 8.802 aan erfbelasting is voldaan en voor de drie kinderen ieder € 4.890. Dit komt overeen met de tarieven voor de erfbelasting, zoals die gelden voor kinderen en kleinkinderen (in 2024: voor kinderen 10% tot € 152.368 en daarboven 20% en voor kleinkinderen respectievelijk 18 en 36%).
Ongerechtvaardigde verrijking. Tom, het oudste kind van Mia, is het daar niet mee eens. Op basis van de tarieven zoals die gelden voor de erfbelasting, is Anne een hoger bedrag aan erfbelasting verschuldigd dan de drie anderen. Door uitkering van vier gelijke bedragen aan de erfgenamen nadat de erfbelasting is voldaan, wordt kleinkind Anne voor € 3.912 ongerechtvaardigd verrijkt.
Andere conclusie door uitleg testament. Volgens de andere erfgenamen moet het testament van Mia zo worden uitgelegd dat alle vier de erfgenamen netto, dus na betaling van de erfbelasting, een gelijk geldbedrag krijgen toegedeeld. Dat houdt in dat er vier gelijke bedragen worden uitgekeerd aan de erfgenamen.
Wat zegt de wet?
Als de bewoordingen in een testament niet duidelijk zijn, moet het testament worden uitgelegd. De wet zegt dat bij uitleg van een uiterste wilsbeschikking moet worden gelet op de verhoudingen die de uiterste wil kennelijk wenst te regelen en op de omstandigheden waaronder de uiterste wil is gemaakt (art. 46 lid 1 BW) . Van uitleg van een testament kan alleen sprake zijn als de tekst van het testament onduidelijk is of als het overduidelijk is dat de erflater zich klaarblijkelijk in de aanduiding van een persoon of goed heeft vergist.
Hoe oordeelt de rechter?
De rechter (ECLI:NL:RBNHO:2024:8701) komt niet toe aan uitleg van het testament, omdat de tekst van het testament duidelijk is. De nalatenschap moet onder de vier erfgenamen gelijk worden verdeeld, zodat ze alle vier een gelijk erfdeel verkrijgen. Vervolgens is ieder van hen daarover zelf erfbelasting verschuldigd. Let op. Dat de erfbelasting een schuld is van de nalatenschap (art. 4:7 lid 1 sub e BW) wil niet zeggen dat de erfgenamen deze schuld voor een gelijk deel moeten dragen.
Hoe dan wel?
Zou Mia hebben gewild dat haar kinderen en kleindochter gelijke nettobedragen zouden ontvangen, dan had ze dat in haar testament kunnen regelen. Dat deed ze niet. Door Anne moet daarom € 3.912 op de ervenrekening worden teruggestort, waarna dat bedrag door vieren wordt gedeeld. Ieder heeft dan recht op een nabetaling van € 978!